Gajewska hasło feminizm / opracowanie

Opracowanie I rozdziału książki autorstwa  Agnieszki Gajewskiej pt: "Hasło: feminizm", wydanej w Poznaniu w 2008 roku (str. 28- 101).

Nieobecność kobiet w historii - „wielka cisza”, niewykorzystanie potencjału. Wszystkie literackie dokonania kobiet zostały zdominowane na przestrzeni wieków przez patriarchat. Służyło to głównie udowodnieniu tezy, że skoro kobiety nie są naukowcami i nie ma ich dzieł, są mniej inteligentne od mężczyzn, to z kolei ograniczało ich możliwości kształcenia i zdobywania wiedzy. Błędne koło wykluczeń. Poszły tym tropem feministki i bardzo szybko odkryły, że jest (było) wiele kobiet, które mają ogromne osiągnięcia naukowe, niestety były często pomijane w spisach bibliograficznych. Ten rodzaj marginalizacji kobiet wynikał głównie z tego, że często były tylko asystentkami mężczyzny i to co kobieta odkryła, napisała szło na konto naukowca. Nie rzadko asystentura kobiet objawiała się we zwykłym ludzkim wspieraniu męża, ojca, czy syna, dawanie im pomysłów i rad.

Czarnecka - „robotnice za kulisami” sławne nazwiska uczonych kryją za sobą niewidoczne nazwisko kobiety, asystentki i żony… Miało to swoje plusy, bo kobiety w czasie gdy akademie były przed nimi zamknięte w ten sposób zdobywały wiedzę.

Odzyskać macierz

Poczet królów

Jane Ausen (16 lat)- jej parodia, napisana z perspektywy nastolatki, do tego kobiety, nie posiadającej wiedzy historycznej, nie mogącej jej zdobyć na uniwersytecie. Młoda, naiwna dziewczyna zagarnęła dla siebie przestrzeń, która nie jest jej przynależna.

Stryjeńska, malarka znana - pocz. XX w.- ukazała poczet królów polskich z innej perspektywy, niż dotychczas, poszła drogą Jane, pokazała np.na obrazie średniowiecznego władcę z papierosem, to wywołało oburzenie, uznano, że dokonała profanacji. Nie jednak papieros to uczynił, a to, że śmiała podjąć tematy przynależne wyłącznie wielkim mistrzom (np. Matejko).

Mamy tu do czynienia z naiwnością i pastiszem.

Corea - uznaje świadome wykluczenie kobiet z dziejów, oskarża „Białego    Człowieka”(mężczyznę) o to, że ograbił kobietę z udziału w dziejach. Odkrycie tego ma polityczne znaczenie, bowiem kobiety znajdując swoje wielkie poprzedniczki mogą się z nimi utożsamiać, a co za tym idzie uwierzą w siebie. To sprzyja zmianom stratusu kobiet w dziejach.

Punkt widzenia

Zmiana statusu kobiet w literaturze, pojawiają się kobiety – współpracowniczki, a nie tylko asystentki bez znaczenia. Zmiana perspektywy i punktu widzenia. Uwydatnianie zasług kobiet do tej pory pominiętych.

Etyka

Krytyka psychoanalizy Freuda, że to tylko męskie fantazje na temat kobiety, jej ciała i seksualności. „Narzędzie do rozbrajania buntowniczek”

Dehierarchizacja problemów historycznych

Opisy literackie wojen i tp. mówią o ilości ofiar, też kobiet, nie mówią o ilości gwałtów dokonanych na nich. ”Ołtarz patriotycznej nekrofilii”. Ciało kobiety symbolizuje „ciało wroga”, zbezczeszczone przyczynia się do upodlenia najechanego kraju. Bunt przeciw prostytucji i handlowi kobietami.

Opisy życia codziennego kobiet walczących o przetrwanie, o pożywienie dla rodziny „kobieta- zbieraczka”, żmudne, codzienne starania. Zbiory przepisów i receptur kulinarnych - tradycja pisarska kobiet. Praca w kuchni to „kobieca działalność naukowa”.

Reinterpretacje i nowe konteksty

Poszukiwania patronów dla emancypacyjnych teorii pośród dawnych uczonych, takich jak np. Eurypides. Przypisywanie im pro kobiecych poglądów.

Uwydatnianie opisów kobiet, słynących w historii jako szpiedzy, zdrajczynie czy okrutnice, przedstawiając je w innym świetle.

„eksploracja dziejów płci”- znaczy weryfikację historii pod kątem obu płci.

Rewolucja jest kobietą

We wszystkich przewrotach historycznych problemy dotyczące kobiet stają się „katalizatorem zmian społecznych”. Kobiety też wypełniają misję „podtrzymywania tradycji narodowej”, pełnią funkcje patriotyczne i czołowe podczas zrywów, po złagodzeniu konfliktu tracą jednak ten status.

Uproszczone wizerunki niebezpiecznych kobiet - np. czarownic itp. cechy jakimi je obdarzano miały odstręczyć od nich ludzi, co prowadziło do ich marginalizacji. To mechanizm prowadzący do wykluczeń, kobieta nazwana czarownicą, czy wiedźmą, albo sypiającą z diabłem była automatycznie naznaczoną społecznie.

Metodologiczne spory

Dwa sposoby percepcji historycznych sporów, historia kobiet jest sposobem myślenia o ich przeszłości.

Natura i socjobiologia

Frankenstein, powód do dysputy, gwałt jakiego nauka dopuściła się na naturze, powołał do życia monstrum. Przy czym sama natura posiada możliwości mszczenia się na naukowcu.

Skupienie się na kobietach-monstrum,

Teoria Natury

Niechęć feministek do nauk przyrodniczych, głoszą one niższą wartość kobiet, głównie wynika to z ich budowy ciała.

Płeć dzieli ludzi na dwa odrębne gatunki, mimo wszystko potrzebne sobie nawzajem.

Socjobiologia - Natura wytycza sama granice przynależne płciom i nie wolno ich przekraczać, bo można popaść w obłęd.

Wiedza o kobiecej fizjologii i seksualności zeszła do podziemia.

Klinika - depersonalizacja i przedmiotowe podejście do ciała.

Gyn-ekologia – proces przejmowania i zmiany patriarchalnej wiedzy medycznej. Nawiązanie do ginekologii. Drugi człon dowodzi ekologiczności tych twierdzeń, kobieta podziela los natury niszczonej przez cywilizację.

Zależności między kobietą a naturą:

- historyczne,
- społeczno-ekonomiczne,

- polityczne

Patriarchat jest tu łączony z degradacją natury.

Ekofeminizm.

Skandal ciała

Wskazania na historyczne konteksty wiedzy o ciele kobiecym, poszukiwania symboli, próba zburzenia mitu o jego nieczystości i pięknie, które się powinny wykluczać. Kobieta przechodzi kolejne etapy wtajemniczenia, dochodząc do wiedzy o symbolicznych procesach zachodzących w jej ciele. Ten nurt to WIRDŹMO_GRAFIA,  Główna bohaterka nie jest świętą, ale czarownicą. Kobieta dotąd uznana za złą, jest teraz na piedestale,

Nowe oblicze starej zielarki, niosącej pomoc przy porodach.

Punkt wyjścia dla feministek - ciało biologiczne,  mówi się o wszystkim współcześnie tylko nie o „skandalu natury” Powstają poradniki o zdrowiu kobiety, nazwy naukowe zastępują bardziej zrozumiałymi, opowiadają o autentycznych sprawach, inaczej niż dotychczas książki medyczne. Zawierają szczegóły z życia autorek. Główny temat - menstruacja i wszystko, co się z nią wiąże, wszystko objęte TABU. Zależność cyklu miesięcznego z fazami księżyca była dowodem na związki kobiety z naturą. Bunt przeciw przesądom i medykalizacji.

Wpływ hormonów na psychikę.

Historia płci i monstrualna kobieta

Co to jest płeć? Czy ma historię? Co z historią dwoistości płci?

Przeciwstawianie sobie obu płci, ich komplementarność. Męskie wizje kobiecego ciała stawały się przyczyną patriarchalnego myślenia o kobiecie. Pojęcie monstrum- cyborga.

Transseksualizm i transgenderyzm

Posgenderowe monstrum. Dzieje świata rozpatrywać uwzględniając kategorię płci, zwrot ku metaforze cyborga ( odmieńca).

Kanon

Feministkom nie zależy na wpisaniu w kanony, twierdzą, że kanonizując uśmierca się dzieła sztuki.

Narodowo- hetero- patriarchalnie

Kanon zagraża tekstom na dwóch poziomach: kanonie tekstów i kanonicznym ich odczytywaniu

Supermarket

„Literatura supermarketu”, zwrot w kierunku kultury popularnej, kwestionuje hierarchię gatunków w kanonie. Pisarstwo kobiece wykazuje podobną tematykę i sposoby prezentacji, co świadczy o braku zależności pomiędzy płcią autora a samym tekstem.

Przemilczenia, metaforyzacja i tabuizowanie tematu, starannie ukryte tematy aborcyjne czy lesbijskie, literatura menstruacyjna - poddała krytyce i dyskusji dotychczasowe przemilczenia.