Za chwilę dzień ważny, dzień pełen zadumy i wspomnień - Święto Zmarłych, sądzę więc, że na miejscu będzie tutaj wspomnieć o tych, o których losach nie wiele wiemy.
Z początkiem września 1939 roku hitlerowcy utworzyli w Terespolu Pomorskim obóz przejściowy dla jeńców polskich.
Obóz był zlokalizowany naprzeciw starego dworca kolejowego, w okolicy wieży ciśnień, prawdopodobnie w miejscu, gdzie dziś jest osiedle domków jednorodzinnych.
 |
| Fragment mapy Terespola Pomorskiego, na samej górze Osiedle Kufelkowo, to tam prawdopodobnie zlokalizowany był w 1939 roku obóz jeniecki . |
Jeńcy przebywali w tym obozie w nieludzkich warunkach.
Z Terespola wysłano ich do przynajmniej dwóch innych obozów jenieckich.
Do obozu jenieckiego Stalag IIHammerstein koło Szczecinka (trwało to prawdopodobnie do grudnia 1939 roku...)
 |
| Stalag II Hammerstein Czarne k. Szczecinka(odkrywca.pl/) |
... oraz do obozu jenieckiego Gross-Born (Borne-Sulinowo).
 |
| Obóz jeniecki Gross-Born(/krzemieniewo.net) |
Polskich jeńców wojennych (przewiezionych z Terespola) głodem i terrorem Niemcy zmuszali do zrzekania się statusu jeńca i wysyłali na roboty przymusowe.
W
obozie terespolskim więziono wiele ponad trzy tysiące żołnierzy polskich, ponieważ trzy tysiące trafiło do obozu Stalag II Hammerstein. To obóz dla oficerów, możliwym więc jest, że w obozie w
Terespolu znajdowali się głównie oficerowie.
Według Józefa Milewskiego więziono tutaj nawet siedem tysięcy osób, głównie żołnierzy polskich.
Według Józefa Milewskiego więziono tutaj nawet siedem tysięcy osób, głównie żołnierzy polskich.
W połowie października obóz przekazany SS.
Zlikwidowany prawdopodobnie zimą 1939/40, gdy wywieziono
wszystkich jeńców.
W sieci Internet dostępne są wspomnienia Józefa Donajskiego, który z początkiem września trafił wraz z innymi żołnierzami do obozu jenieckiego w Terespolu Pomorskim. Przebywał tu bez jedzenia i picia siedem dni. Przeniesiony do obozu w okolicach Starogardu Szczecińskiego, po niedługim czasie trafł do karnego lagru w okolicach Szczecina.
Szukając śladów tamtego obozu, przemierzyłam z aparatem okolice naprzeciwko dworca PKP. Niestety, nie znalazłam żadnych jednoznacznych śladów.
 |
| Wieża ciśnień w Terespolu Pomorskim, według relacji świadków to tuż za nią zlokalizowany był w 1939 roku przejściowy obóz dla jeńców wojennych. |
Przeprowadziłam też kilka rozmów z najstarszymi mieszkańcami wsi, świadkami tamtych dni. We wszystkich relacjach potwierdza się lokalizacja obozu. Ponadto wskazano mi miejsce, gdzie grzebano zmarłych jeńców.
 |
| Skarpa za nową szkołą na której podobno grzebano zmarłych jeńców z obozu, obecnie rośnie tam las. |
Dowiedziałam się również, że po zakończeniu wojny ekshumowano ciała i pochowano w zbiorowej mogile na cmentarzu w Przechowie, niedaleko Świecia.
Odwiedziłam tamtejszy cmentarz, odnalazłam dwie mogiły zbiorowe ofiar II Wojny Światowej.
Pamiętajmy o Nich, zwłaszcza w tych dniach.
źródła:
-Muzeum Stutthof
- Encyklopedia „Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939 – 1945".
- Encyklopedia „Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939 – 1945".
- http://wdonajski.za.pl
- J.Milewski, "Gdy przyszli podpalić dom" [w:] Kociewski Magazyn Regionalny nr 1, 1986
- J.Milewski, "Gdy przyszli podpalić dom" [w:] Kociewski Magazyn Regionalny nr 1, 1986
- ustne relacje mieszkańców Terespola Pomorskiego
