Dokumentacja starych chat w Gminie Osiek

   Podczas mojego pobytu na Plenerze Twórców Ludowych w Wycinkach, umożliwiono mi realizację jednego z wielu moich marzeń.

Gospodarze pleneru przychylili się do moich pasji, organizując długie wycieczki, nazwijmy je etnograficzne, podczas których zinwentaryzowałam i utrwaliłam na "kliszy" większość zachowanych, starych chat na terenie Gminy Osiek.

Stara chata pod strzechą z zabudowaniami gospodarczymi w Wycinkach

Nie udało się nam dotrzeć jedynie do Markocina i Bukowiny, pozostałe miejscowości zostały skrupulatnie zbadane.

Podczas badań odkryłam wiele chat krytych strzechą, trzy chaty z podcieniem, jedną zbudowaną na zrąb ( w tzw. rybi ogon), kilka chat murowanych pod strzechą i jedną zbudowaną z muru pruskiego ( jak domy Słowińców, tzw. domy w kratę). 

Odrestaurowana chata w Osieku

Wiele z tych chat datowana jest na XIX wiek, spora ich część uległa stopniowej modernizacji (dachy pokryte eternitem, dachówkami, blachą, odnowiona elewacja, nowoczesne, plastikowe okna itp.)

Chałupa w Jaszczerku

Nie odkryłam żadnego żurawia wodnego na podwórku, natomiast niemal każda chata posiada własną studnię, czasem hydrant. 
W otoczeniu wielu chałup zachowały się zabudowania gospodarcze. Często nowoczesne domy opasują stare zagrody. Chaty zwykle ogrodzone płotem drewnianym, lub chruścianym, a im bliżej większych siedlisk, tym nowocześniejsze płoty. 

Na większości chałup zaobserwowałam wmurowaną, oszkloną kapliczkę, najczęściej z figurką Matki Boskiej. Bywają domy, gdzie jest kilka takich kapliczek.
Wiele chat zdeformowano dobudowując doń różne werandy i dobudówki, często poszerzające przestrzeń mieszkalną właścicieli.

Łącznie spisałam i udokumentowałam 92 chaty.

Chata w Radogoszczy

Chata z zabudowaniami, Wycinki

Chałupa z podcieniem narożnym (poniatówka?), bez strzechy, Osiek

Chata prawdopodobnie z tzw. muru pruskiego, Osiedle Polne, Osiek

Chata  na Osiedlu Polnym w Osieku